Kunst of kitsch
Wat is kunst? Of beter: wanneer is iets kunst en wanneer niet? Ik zou er graag een panklaar antwoord op geven, maar daar waag ik me niet meer aan. Talloze discussies heb ik er over gevoerd, waaronder met m’n vader – afgestudeerd aan de Rietveld Academie – die alles wat beeldend, nieuw en door de mens gecreëerd is, als kunst beschouwt. Ik kwam dan altijd met mijn handtekening… Ook kunst? Of met Anton Heyboer die in luttele seconden – met z’n ogen dicht en z’n vuist gevuld met kwasten – verf over vellen papier kwakte. En er 500 gulden voor kreeg. Of Andy Warhol, die op een doek pieste en deze, nadat het groen beschimmeld was, voor een vermogen kon verkopen. Omdat zijn handtekening eronder stond. En zo is het vaak. Als iemand beroemd is – ongeacht waarmee – maakt het niet meer uit wat er gemaakt wordt. Handtekening eronder en ‘ping’.
Wat is dan wel kunst? Er zijn meerdere definities te vinden, maar in z’n algemeenheid geldt dat: ‘kunst een ambacht is dat bedoeld is om de zintuigen te prikkelen’. Daar kun je dus ook niet veel mee. Wat mijn zintuigen prikkelt, kan een ander koud laten of zelfs afschuwelijk vinden. Is kunst dan persoonlijk? Ook niet. Want je kunt bijvoorbeeld impressionisme en Monet wel niks aan vinden, maar daarmee is het nog steeds wel kunst wat hij gemaakt heeft. Zal ik dan toch maar weer een poging wagen? Komt ie. Een ‘werk’ mag kunst genoemd worden als:
1. Het nieuw en vernieuwend is/was.
2. Het uniek is.
3. Het niet (makkelijk) na te maken is.
4. Het bij veel mensen een emotie teweegbrengt.
5. Het een boodschap uitdraagt.
Meer van het één mag minder van het andere zijn, maar alles moet erin zitten. Anders is het geen kunst maar kitsch. In die zin is de prachtige foto van Hans Withoos op de cover wel een interessante. Vooral qua setting. Wat vindt u? Kunst of kitsch?
Onno Lassooy
